Rak keseline garşy gözegçilik posty: ähliumumy rak keseliniň bellikleri

MINI syn

Rak keseline garşy gözegçilik posty: ähliumumy rak keseliniň bellikleri

Çengçen Çian1, Sýaolong Zou2, Wei Li1,3, ininşan Li4, Wenqiang Yu5

1Shanghai Epiprobe Biotehnologiýa Co., Ltd, Şanhaý 200233, Hytaý;2 Umumy hirurgiýa bölümi, Harbin lukmançylyk uniwersitetiniň ilkinji şahamçasy, Harbin 150001, Hytaý;3Shandong Epiprobe Medical Laboratory Co., Ltd, Heze 274108, Hytaý;4 Ningxia Hui awtonom sebitiniň halk hassahanasy, Ningxia lukmançylyk uniwersiteti, Yinçuan 750002, Hytaý;5 Şanhaý jemgyýetçilik saglyk kliniki merkezi we umumy hirurgiýa bölümi, Huashan hassahanasy we rak keseliniň metastaz instituty we RNK epigenetika barlaghanasy, biomedikal ylymlar institutlary, Şanhaý lukmançylyk kolleji, Fudan uniwersiteti, Şanhaý 200032, Hytaý

GYSGAÇA

Düwürtik dünýäde ölümiň esasy sebäbidir.Rak keselini ir ýüze çykarmak, ähli düwnük keseliniň ölümini peseldip biler;Şeýle-de bolsa, düwnük keseliniň köp görnüşi üçin irki ýüze çykarylýan biomarkerler ýetmezçilik edýär.DNK metilizasiýasy hemişe gyzyklanma döredýän esasy maksat bolupdy, sebäbi DNK metilizasiýasy köplenç beýleki kesgitlenýän genetiki üýtgemelerden öň ýüze çykýar.DNK metilizasiýasy üçin täze gollanma ýerleşdiriş yzygiderliligini ulanyp, rak keseliniň umumy aýratynlyklaryny derňeýän wagtyňyzda, düwnük keseliniň täsirli we takyk ýüze çykarylmagy üçin diňe ähliumumy rak keseliniň bellikleri (UCOM) ýüze çykdy.Häzirki rak keseliniň biomarkerleriniň kliniki gymmaty pes duýgurlyk we / ýa-da pes aýratynlyk bilen peselse-de, UCOM-laryň üýtgeşik aýratynlyklary kliniki taýdan manyly netijeleri üpjün edýär.UCOM-laryň öýken, ýatgy, endometrial we uroteli düwnük kesellerinde kliniki potensialyny barlamak, UCOM-laryň köp rak kesellerinde we dürli kliniki ssenariýalarda ulanylmagyny hasam goldaýar.Aslynda, UCOM-laryň goşundylary häzirki wagtda rak keselini ir ýüze çykarmak, kömekçi diagnoz, bejerginiň netijeliligi we gaýtalanma gözegçiligi bilen has giňişleýin baha berilýär.UCOM-laryň rak keselini anyklaýan molekulýar mehanizmleri derňelmeli indiki möhüm mowzuklardyr.UCOM-laryň hakyky ssenariýalarda ulanylmagy hem durmuşa geçirilmegini we kämilleşdirilmegini talap edýär.

Açar sözler

Düwnük keselini anyklamak;rak keselini barlamak;DNK metilizasiýasy;rak keseli epigenetikasy;düwnük biomarkerleri

Näme üçin gyssagly täze gerek? biomarkerler?

Bir asyrdan gowrak wagt bäri rak keseline garşy göreşensoň, rak henizem adamzat üçin iň howply biologiki howp bolup durýar.Düwnük keseli 19,3 million täze kesel we 2020-nji ýylda takmynan 10 million adamyň ölmegi bilen dünýäde saglygy goraýyş meselesidir. 2020-nji ýylda Hytaýda 4,6 million täze rak keseli ýüze çykaryldy, GLOBOCAN1-e görä dünýäde täze düwnük keseliniň 23,7 göterimi bar.Mundan başga-da, 2020-nji ýylda Hytaýda düwnük keseli bilen baglanyşykly takmynan 3 million adam öldi, bu dünýädäki düwnük keselinden 30% boldy.Bu statistika, düwnük keseliniň we ölüm derejesiniň Hytaýda birinji ýerde durýandygyny görkezdi.Mundan başga-da, 5 ýyllyk rak keselinden halas bolmak derejesi 40.5% bolup, ABŞ-da 5 ýyl ýaşamak derejesinden 1,5 esse pesdir.Hytaýda adam ösüşiniň görkezijileri has ýokary bolan ýurtlara garanyňda Hytaýda ýaşamagyň we ölüm derejesiniň has pes bolmagy, düwnük keseliniň öňüni alyş we gözegçilik ulgamynyň gyssagly zerurdygyny görkezýär.Rak keselini ir ýüze çykarmak saglygy goraýyş ulgamynyň iň möhüm elementlerinden biridir.Rak keselini ir ýüze çykarmak, ähli rak kesellerinde diýen ýaly irki döwürde çaklamany we diri galmagy gowulaşdyryp biler4.Üstünlikli barlag strategiýalary, ýatgy, döş, kolorektal we prostat keselleriniň döremeginiň we ölüm derejesiniň ep-esli azalmagyna sebäp boldy.

Rak keselini ir ýüze çykarmak aňsat iş däl.Irki rak keseliniň biologiýasyny we çaklamasyny derňemek, ygtybarly irki anyklaýyş bio-markerlerini kesgitlemek we tassyklamak, elýeterli we takyk irki ýüze çykarmak tehnologiýalaryny ösdürmek bu işde hemişe iň uly päsgelçilik bolupdy4.Düwnük keselini anyk kesgitlemek, gereksiz amallardan gaça durmaga we keselleri mundan beýläk-de dolandyrmaga kömek edýän zyýanly lezýonlardan tapawutlandyryp biler.Häzirki irki ýüze çykarmak strategiýalarynda endoskop esasly biopsiýa, lukmançylyk şekillendiriş, sitologiýa, immunoassaý we biomarker synaglary5-7 bar.Çekeleşikli we gymmat düşýän, endoskop esasly biopsiýalar hünärmen işgärlere bil baglaýan esasy lukmançylyk amallary hökmünde öz-özünden agyr ýük göterýär.Sitologiýa ýaly, barlag usullarynyň ikisi-de lukmançylyk hünärmenlerine bagly bolup, ideal8-den uzak bolmadyk çykyş bilen şahsy pikirlenmä esaslanýar.Munuň tersine, ýokary ýalan-polo positiveitel derejeleri göz öňünde tutup, immun barlaglary gaty nädogry.Lukmançylyk şekillendiriş, barlag taktikasy hökmünde gymmat enjamlary we ýöriteleşdirilen tehnikleri talap edýär.Şeýlelik bilen, elýeterliligiň pesligi sebäpli lukmançylyk şekillendirişi gaty çäklidir.Şol sebäplere görä, biomarkerler rak keselini ir ýüze çykarmak üçin has amatly wariant bolup görünýär.

Habarlaşmalar: ininşan Li we Wenqiang Yu

Email: liyinshan@nxrmyy.com and wenqiangyu@fudan.edu.cn

ORCID ID: https://orcid.org/0009-0005-3340-6802 we

https://orcid.org/0000-0001-9920-1133

2023-nji ýylyň 22-nji awgustynda alyndy;2023-nji ýylyň 12-nji oktýabrynda kabul edildi;

2023-nji ýylyň 28-nji noýabrynda onlaýn neşir edildi.

Www.cancerbiomed.org sahypasynda tapyp bilersiňiz

© 2023 Rak biologiýasy we lukmançylyk.Döredijilik şertleri

Aýratynlyk-täjirçilik däl 4.0 halkara ygtyýarnamasy

Biomarkerler häzirki wagtda beloklar, DNK mutasiýa bellikleri, epigenetiki markerler, hromosomal näsazlyklar, gönüden-göni çişlerden alnan RNK markerleri ýa-da beden suwuklyklaryndan gytaklaýyn alnan çiş bölekleri ýaly toparlara bölünýär.Belok bellikleri, düwnük barlagynda we diagnozynda iň giňden ulanylýan biomarkerlerdir.Belok biomarkerleri, bio-markerler hökmünde, α-fetoprotein we prostata mahsus antigen (PSA) 9,10 habar berlişi ýaly, aşa diagnoz we aşa bejergä sebäp bolýan oňat lezýonlara täsir etmek meýli bilen çäklenýär.RNK markerlerine genetiki aňlatma nagyşlary we beýleki kodlaşdyrylmadyk RNK markerleri girýär. Genetiki aňlatma RNK markerleriniň utgaşmasy, esasy çişler üçin duýgurlygy kanagatlanarly däl (60%) peşew nusgalaryny ulanyp kesgitlenip bilner. kadaly gurşawda RNK-nyň aňsat zaýalanmagy bilen täsir eder11.Genetiki we epigenetiki bellikler, çişleriň ýaýramagy we rak keseliniň çäklendirilmegi meselesine duçar bolýar.

DNK metilizasiýasy, 198312-nji ýylda Feinberg tarapyndan ilkinji gezek kanal bilen baglanyşdyrylandan bäri irki ýüze çykarylan biomarker hökmünde güýçli kandidat boldy. DNK metilizasiýasynyň peselmegi, düwnük keseliniň ähli döwürlerinde ýüze çykýar.Düwürtik DNK gipermetilizasiýasy, adatça, CpG adalarynda gen döredijilerinde, çişiň ýok edijilerine garşy durmak üçin bolup geçýär13,14.Geçirilen gözlegler, adaty bolmadyk DNK gipermetilasiýanyň ösüş kadalaşdyryjylaryny sazlamak bilen meşgullanýandygyny görkezdi15.Adatça ösüş sazlaýjylary we gipermetilleşdirilen rak keselleri bilen baglanyşykly DNK metilizasiýa jülgesi, gen aňlatma re modeimini has durnukly DNK metilizasiýa garaşly re modeimine geçirip biler we metilleşdirilen giston H3K27me3 we polikomb beloklary bilen baglanyşygyny azaldyp biler16,17.

Neşir edilen DNK metilizasiýa markerleriniň köpüsiniň arasynda bazarda üstünlikli çykyş etdi;Şeýle-de bolsa, häzirki täjirleşdirilen DNK metilizasiýa bellikleri we anyklaýyş panelleri entek köp sebäplere görä rak keselini ir ýüze çykarmak mümkinçiligini doly açyp bilmedi18.Esasan maglumatlar binýadynyň maglumatlaryny ulanyp kabul ederlikli görkezijileri görkezýän hem bolsa, bu biomarkerler, hakyky dünýädäki nusgalaryň köplenç has çylşyrymly we maglumat bazalarynda saýlananlar ýaly wekilçilikli däldigi sebäpli hakyky dünýäde has gowy ýerine ýetirýärler.Geljekki nesil yzygiderliligine esaslanýan köp rakly metilizasiýany ir ýüze çykarmak, degişlilikde I we II rak kesellerinde degişlilikde 16,8% we 40,4% duýgurlygyň bardygyny görkezdi19.Irki ýüze çykaryş synaglary has durnuklylygy we has takyk biomarkerleri talap edýär.

Guidehliumumy rak keseliniň markeri (UCOM) gollanma ýerleşiş yzygiderliligini (GPS) ulanyp açyş

Düwnük keseliniň onlarça ýyllygyna garamazdan kanagatlanarly öňüni almak we bejermek amala aşyrylmady.Gözlegçileriň düwnük keseline düýpli baha bermegi üçin täze usullar zerurdyr.Soňky 23 ýylyň dowamynda apoptozdan gaçmak, dokumalara çozuş we metastaz we ş.m. ýaly 6 sany rak keseli, ep-genetiki gaýtadan programmirlemek we polimorf mikrobiomalar ýaly aýratynlyklary goşmak bilen 14-e çenli giňeldildi.Rak bilen baglanyşykly has jikme-jiklikler açylansoň, rak keselini öwrenmek üçin has köp perspektiwalar girizilýär.Düwnük barlagy ýuwaş-ýuwaşdan iki ugurda (umumylyk we indiwiduallyk) täze döreýär.Soňky ýyllarda takyk onkologiýanyň ösmegi bilen, düwnük keseliniň gözleginiň esasy maksady aýratyn maksatly bejergä we rak keseliniň birmeňzeşligine gönükdirilýär22.Şeýlelik bilen, ýaňy-ýakynda ýüze çykarylan rak keseliniň biomarkerleri esasan PAX6 zor keseli 23 we kolorektal rak üçin BMP3 ýaly belli bir rak keseline gönükdirildi24.Düwürtik görnüşlerine mahsus bolan bu biomarkerleriň manysy dürli-dürli bolýar, ýöne biologiki nusga almagyň çäklendirilmegi we ýokary çykdajy sebäpli duýgur adamlara bir wagtyň özünde ähli rak keselini barlamak mümkin däl.Düwnük keseliniň ähli görnüşleri üçin täsirli ýeke-täk, ygtybarly biomarker kesgitläp bilsek gowy bolardy.

Şeýle ideal maksada ýetmek üçin, biomarkeriň mümkin bolan görnüşleriniň sanawyndan has gowy biomarker dalaşgäri saýlanmalydyr.Genetiki we epigeetiki profilleriň arasynda DNK metilizasiýasynyň bozulmalary, düwnük keseli bilen baglanyşyklydygy mälimdir we hronologiki taýdan ýüze çykýan iň irki, rak bilen baglanyşykly näsazlyklardyr.DNK metilizasiýasynyň derňewi ir başlandy, ýöne gözleg usullarynyň ýoklugy sebäpli päsgelçilik döredi.Genomdaky 28 million potensial metilleşdirilen CpG saýtlarynyň arasynda, tumorigenezine has gowy düşünmek üçin dolandyrylýan bir san tapylmaly we gen bilen deňleşdirilmeli.DNK metilizasiýa yzygiderliliginiň altyn ülňüsi hasaplanýan tutuş genom bisulfit yzygiderliligi (WGBS), DNK böleklerini döwýän we gen çylşyrymlylygyny peseldýän bisulfit bejergisiniň tebigaty sebäpli diňe rak öýjüklerinde Cs-iň 50% -ini ýapyp bilýär. Cs-to-Ts25 öwrülişigi.450k çip ýaly beýleki usullar genom metilizasiýasynyň diňe 1,6% -ini öz içine alýar.450k maglumatlara esaslanyp, DNK metilizasiýa kesgitleýiş paneli, I rak keseliniň 6 görnüşi üçin 35,4% duýgurlyga eýe26.Analitik prosesde ýüze çykarmak usullary bilen döredilen rak keseliniň görnüşleriniň çäklendirilmegi, pes öndürijilik we ses, pan-rak keselini anyklaýyş panelleri üçin iň uly päsgelçilik boldy.

Tumorigenez we metastaz döwründe öýjükleriň epigenetiki nagyşlaryny has gowy öwrenmek üçin, genleriň giň DNK metilizasiýasyny kesgitlemek üçin özboluşly GPS taýýarladyk, bu 0,4 milliard okalýan CpG saýtlarynyň 96% -ini öz içine alýar25.GPS, bisulfit bejergisinden soň, konwertirlenmeýän metil-sitosinleriň DNK bölekleriniň 3 ′ ujuny ulanyp, iki taraplaýyn yzygiderlilik usulydyr (5-nji ujuň DNK metilizasiýa hasaplamasynyň jübüt ahyrky yzygiderlilik arkaly deňleşmegine ýol açýar (1-nji surat) 25).Şablon çyzgysy hökmünde hereket edýän metil-sitosin ugrukdyryjy zolak, adaty WGBS-de iň taşlanan yzygiderlilik maglumatlary dikeldýän ýokary GC sebiti deňleşdirmäge kömek edýär.GPS-iň ýokary örtük aýratynlygy, öň barlanylmadyk sebitlerde has ýokary çözgütli rak keseliniň profilini barlamaga mümkinçilik berýän köp mukdarda DNK metilizasiýa maglumatlary berýär.

GPS, rak keseliniň birmeňzeşligini barlamak üçin güýçli gural bilen üpjün edýär, bu rak keselini öwrenmegi ep-esli aňsatlaşdyryp biler we çişiň döremegi we metastaz üçin ähliumumy düşündiriş tapyp biler.Rak öýjükleriniň GPS maglumatlaryny seljermek bilen, üýtgeşik bir hadysa ýygy-ýygydan duş gelýärdi.Düwnük keseliniň birnäçe görnüşinde adatdan daşary gipermetilleşdirilen ýaly sebitler bardy.Bu garaşylmadyk tapyndy soň UCOM-lar bolup hyzmat etmek üçin tassyklandy.“The Cancer Genome Atlas” (TCGA) maglumatlar bazasyndaky 17 görnüşli rak keselinden 7000-den gowrak nusga seljerildi, olaryň arasynda düwnük keseliniň ähli görnüşlerinde gipermetilleşdirilen giston bilen baglanyşykly ilkinji UCOM, HIST1H4F kesgitledik27.Soňra UCOM-laryň tapgyry TCGA maglumatlar bazasynda, Gen Expression Omnibus (GEO) maglumatlar bazasynda we hakyky kliniki nusgalarda tapyldy we tassyklandy.Häzirki wagta çenli HIST1H4F, PCDHGB7 we SIX6 UCOM hökmünde tapyldy we tassyklandy.UCOM-laryň garaşylmadyk açyşy, düwnük keselini ir ýüze çykarmagyň zerurlygyna güýçli jogap berýär.UCOM-lar köp sanly rak keselini anyklamak üçin çözgüt hödürleýär.

UCOM-laryň aýratynlyklary

Barlag geçirilenden soň, UCOM-larda UCOM-lara häzirki biomarkerleriň täsirliliginden ýokary geçmäge mümkinçilik berýän dört esasy aýratynlyk görkezildi (2-nji surat).

Erbetlik üçin üýtgeşik

UCOM-lar düwnükli ýa-da düwnük keselinden öňki lezýonlara mahsusdyr we adaty fiziologiki üýtgemelere täsir etmeýär.Irki ýüze çykarylanda we / ýa-da barlagda giňden ulanylýan häzirki rak keseli bilen baglanyşykly bellikler, aşa diagnozyň döremegine sebäp boldy.PSA derejesiniň ýokarlanmagy, kliniki taýdan akkreditlenen barlag guraly, prostat giperplaziýasy we prostatit10 ýaly oňat şertlerde hem ýüze çykarylýar.Artykmaç diagnoz we netijede artykmaç içege, peşew we jynsy kynçylyklar sebäpli durmuş derejesiniň peselmegine sebäp bolýar28.Beýleki beloklara esaslanýan we CA-125 ýaly kliniki şertlerde giňden ulanylýan biomarkerler, aşa diagnoz we artykmaç bejergi wagtynda ep-esli peýda bermedi29.Zeper ýetmeler üçin UCOM-laryň ýokary aýratynlygy bu kemçiliklerden gaça durýar.UCOM, PCDHGB7, ýokary derejeli skamous intraepitelial lezýonlary (HSIL) we ýatgynyň düwnük keselini adaty nusgalardan we pes derejeli skwaous intraepithelial lezýonlardan (LSIL) netijeli tapawutlandyrýar, beýleki bio-markerleriň köpüsi diňe ýatgynyň düwnük keselini adaty nusgalardan tapawutlandyryp biler30.PCDHGB7 adaty endometrium bilen endometrial giperplaziýanyň arasynda düýpli tapawutlary ýüze çykarmasa-da, adaty endometrium bilen atipik giperplaziýanyň arasynda düýpli tapawutlar ýüze çykarylýar we PCDHGB731 esasly adaty endometrium bilen endometrial rak (EC) arasynda has uly tapawutlar ýüze çykarylýar.UCOM-lar maglumatlar bazalarynda we kliniki nusgalarda zyýanly lezýonlara mahsusdyr.Näsagyň nukdaýnazaryndan üýtgeşik UCOM-lar, dürli öndürijilikli durnuksyz biomarkerleriň çylşyrymly görkezijilerine we baha beriş döwründe degişli aladalara düşünmek üçin çäkleri azaldýar.Kliniki nukdaýnazardan seredeniňde, täsin UCOM-lary näsaglaryň üçlügine kömek edýän we gereksiz lukmançylyk amallaryny we bejergisini azaldýan oňat zeperlerden tapawutlandyrýar.Şonuň üçin özboluşly UCOM-lar lukmançylyk ulgamynyň işleýşini azaldýar, ulgamdaky kynçylyklary aýyrýar we mätäçlere has köp lukmançylyk çeşmelerini hödürleýär.

Surat 1 DNK metilizasiýasyny kesgitlemek üçin GPS iş akymynyň shemasy25.Çal reňk: giriş DNK yzygiderliligi;gyzyl çyzyk: T4 DNK polimeraza bilen bejerilen DNK, girişiň 3 ′ ujundaky sitosini 5′-metiltositozin bilen çalyşýar;gök C meniň bilen: metilleşdirilen sitosin;gök C: metilleşdirilmedik sitosin;sary T: timin25.

Hemmesi ýa-da hiç zat

UCOM-lar diňe rak öýjüklerinde bolýar we düwnük öýjükleriniň hemmesinde diýen ýaly anyklanýar.HIST1H4F, ähli çiş görnüşlerinde diýen ýaly gipermetilleşdirildi, ýöne adaty nusgalarda däl27.Şonuň ýaly-da, PCDHGB7 we SIX6, ähli çiş nusgalarynda gipermetilleşdirilendigi görkezildi, ýöne adaty nusgalarda däl 30-32.Bu üýtgeşik häsiýet, ýüze çykarmak we duýgurlyk çägine degişlilikde UCOM-laryň işini ep-esli gowulandyrýar.Düwürtik öýjükleriniň 2% -ini nusgalarda tapawutlandyryp bolýar, UCOM-lary bar bolan biomarkerlerden has duýgur biomarker30 edýär. Kolorektal düwnük keselini anyklamak üçin ulanylýan biomarker hökmünde KRAS mutasiýa diňe kolorektal düwnük keseliniň 36% -inde bar, pes anyklaýyş potensialyny teklip edýär33.Kolorektal rak keselinde KRAS mutasiýalarynyň pes ýaýramagy, beýleki biomarkerler bilen bilelikde KRAS-y çäklendirýär.Aslynda, biomarkerleriň kombinasiýasy ilkibaşda geljegi uly bolup görünmegi mümkin, ýöne ýüze çykaryş derňewinde has uly ses görkezmek bilen hemişe kanagatlanarly netije bermeýär we adatça has çylşyrymly synag amallaryny öz içine alýar.Munuň tersine, PCDHGB7 we beýleki UCOM-lar ähli rak kesellerinde bar.UCOM-lar, dürli sesleri ýatyrýan derňew amallaryny ýok etmek bilen, dürli görnüşli rak kesellerinde düwnük keselini anyk kesgitleýärler.Köp nusgada rak keselini anyklamak kyn däl, ýöne kiçijik bir nusgada rak keselini anyklamak gaty kyn.UCOM-lar az mukdarda rak keselini anyklamaga ukyplydyr.

2-nji surat UCOM-laryň aýratynlyklary.

Patologiki üýtgemelerden öň rak keselini anyklamak

UCOM-lary, patologiki üýtgemelerden öň rak keselinden öňki döwürde kesgitläp bolýar.Epigenetiki biomarkerler hökmünde UCOM anormallikleri fenotip anormalliklerden has ir döwürde ýüze çykýar we tumorigeneziň, ösüşiň we metastazyň dowamynda ýüze çykarylýar34,35.UCOM-yň wagtyň geçmegi bilen duýgurlygy irki döwürdäki rak we rak keselinden öňki lezýonlary ýüze çykarmakda UCOM öndürijiligini ýokarlandyrýar.Biopsiýa we sitologiýa esaslanýan irki rak keselini kesgitlemek hatda iň tejribeli patologlar üçinem kyn bolup biler.Kolposkopiýa arkaly alnan ýekeje biopsiýanyň HSIL + nusgalarynyň 60,6% -de oňyn bolandygy habar berildi.Duýgurlygy ýokarlandyrmak üçin birnäçe lezýonlar üçin goşmaça biopsiýalar zerurdyr36.Munuň tersine, UCOM, PCDHGB7, HSIL + nusgalary üçin 82% duýgurlyga eýe bolup, biopsiýalaryň we biomarkerleriň köpüsiniň duýgurlygyndan ýokarydyr30.Metilasiýa markeri, FAM19A4, sitologiýa meňzeş, ýöne CIN1-i adaty nusgalardan tapawutlandyryp bilmeýän CIN2 + üçin 69% duýgurlyga eýe.UCOM-laryň has ir ýüze çykarylýan biomarkerdigi görkezildi.Tejribe esasly patologlar bilen deňeşdirilende, UCOM-lar irki döwürdäki rak kesellerine has ýokary duýgurlyga eýe, bu bolsa öz gezeginde rak keseliniň çaklamasynyň gowulaşmagyna we diri galmagyna kömek edýär30.Mundan başga-da, UCOM-lar tejribeli patologlaryň ýetmezçiligi bolan ýerlere girip bilýän we kesgitlemegiň netijeliligini ep-esli ýokarlandyrýan kesgitleýiş platformasyny hödürleýär.Bitewi nusga alma we ýüze çykarmak proseduralary bilen, UCOM-ny ýüze çykarmak, has az hünärmenleri we lukmançylyk çeşmelerini talap edýän barlag protokolyna has laýyk gelýän durnukly we düşnükli netijeleri berýär.

Tapmak aňsat

DNK metilizasiýasyny tapmagyň häzirki usullary çylşyrymly we köp wagt talap edýär.Usullaryň köpüsi, nusga hiliniň ýitmegine sebäp bolup, durnuksyz we nädogry netijeleri berýän bisulfit öwrülişigini talap edýär.Bisulfit bejergisiniň netijesinde döreýän pes öndürijilik lukmanlar we hassalar üçin bulaşyklyga sebäp bolup biler we yzarlamak we / ýa-da bejeriş strategiýalaryna hasam päsgel berer.Şol sebäpden, nusgalarda problemaly bisulfit bejergisinden gaça durmak, kliniki amaly talaplary kanagatlandyrmak we elýeterliligi ýokarlandyrmak üçin UCOM kesgitlemegiň usulyny üýtgetdik.UCOM-laryň metilizasiýa ýagdaýyny 3 sagadyň dowamynda aňsat işlemek proseduralaryny kesgitlemek üçin real wagt floresan mukdar PCR (Me-qPCR) bilen birleşdirilen metilizasiýa duýgur çäklendiriji fermentleri ulanyp, täze bir usul taýýarladyk (3-nji surat).Me-qPCR, beden suwuklyklarynyň kliniki ýygyndysy we öz-özünden ýygnanan peşew nusgalary ýaly birnäçe nusga görnüşini ýerleşdirip biler.Collectedygnalan kliniki nusgalar gaýtadan işlenip, saklanyp we standartlaşdyrylan we awtomatiki DNK çykarmak arkaly aňsatlyk bilen ýüze çykyp biler.Çykarylan DNK, bir küýze reaksiýa we çykaryş mukdary netijeleri üçin gönüden-göni Me-qPCR platformasyna ulanylyp bilner.Keseliň anyk görnüşlerine gabat gelýän we tassyklanan anyklaýyş modellerini ulanyp, ýönekeý netijeler derňewinden soň, UCOM kesgitlemegiň netijeleriniň soňky kesgitlemesi ýarym mukdar bahasy hökmünde düşündirilýär we hödürlenýär.MeZ-qPCR platformasy, EZ DNK Metilizasiýa-Altyn toplum protokolyna laýyklykda 3 sagatda bisulfit öwrülişini tygşytlamak bilen UCOM kesgitlemesinde adaty bisulfit-pirosequensiýadan ýokarydyr.Metilizasiýany tapmagyň innowasion platformasy, UCOM kesgitleme stabilizatoryny, has takyk we has elýeterli edýär30.

3-nji surat UCOM-lary ýüze çykarmak prosesi.Nusga görnüşlerine hünär taýdan alnan BALF, pap çotgasy we / ýa-da öz-özünden ýygnanan peşew girýär.DNK çykarmak prosesi awtomatiki çykaryjyda ýerleşdirilip bilner, önümi qPCR tarapyndan gönüden-göni kesgitlenip bilner.

UCOM-laryň ulanylyşy

Öýken ragy

Öýken ragy dünýäde iň ýygy duş gelýän we ölüm howply ikinji ýerde durýar, täze keselleriň 11,4% -ini we täze ölümleriň 18,0% -ini emele getirýär1.Diagnhli diagnozlaryň arasynda 85% -i öýjükli öýken ragy (NSCLC) we 15% -i has ýokary derejeli öýken öýken ragydyr (SCLC).Az dozaly hasaplanan tomografiýa (LDCT) skaner, öýken rak keselini barlamak üçin häzirki wagtda maslahat berilýän usuldyr we irki ýüze çykarylyşy gowulaşdyrmak we ölüm derejesini azaltmak üçin görkezilendir6;muňa garamazdan, pes aýratynlygy we elýeterliligi pesligi sebäpli LDCT entek CEA39 ýaly beýleki umumy rak keselleri ýaly kanagatlanarly barlag usuly bolup hyzmat etmedi.Geçirilen diagnozlar we LDCT barlag strategiýasynyň ýalňyş diagnozlary üçin çykdajylar we potensial, öýken rakyny barlamagyň ösüşine päsgelçilik döredýär40.UCOM, HIST1H4F, bronhoalveolar suwuklygy (BALF) nusgalarynda ir ýüze çykarylýan biomarker hökmünde ägirt uly mümkinçiliklere eýedir27.HIST1H4F öýken adenokarsinomasynda we öýken skamous öýjük karsinomasynda gipermetilleşdirilýär, kesgitleme aýratynlygy 96,7% we duýgurlygy 87.0% (4A surat) we I rak keseli üçin ajaýyp görkeziji27.HIST1H4F aýratynlygy 96.5% we NSCLC üçin duýgurlygy 85,4%, SCLC27 üçin degişlilikde 96,5% we 95,7%.Mundan başga-da, aşgazan asty we kolorektal düwnük keselini öz içine alýan beýleki sekiz görnüşli rak keseliniň nusgalary, HIST1H4F-iň sekiz görnüşiniň hemmesinde gipermetilleşdirilendigini tassyklady27.

Ervatgynyň düwnük keseli

Ervatgy, düwnük keseli iň köp ýüze çykýan dördünji we 2020-nji ýylda aýallarda düwnük keseliniň dördünji sebäbi bolup, dünýäde täze keselleriň 3,1% -ini we dünýäde düwnük keseli bilen baglanyşykly ölümleriň 3,4% -ini emele getirýär1.BSGG-nyň teklip edişi ýaly 2030-njy ýyla çenli ýatgydaky düwnük keselini ýok etmek üçin ýatgynyň düwnük keselini ir ýüze çykarmak zerurdyr.Irki döwürde ýüze çykarylsa, 5 ýyl ýaşamagyň derejesi invaziv ýatgynyň düwnük keseli bilen 92% -e ýetýär41.Amerikan düwnük jemgyýetiniň (ACS) görkezmeleri ýatgynyň sitologiýa synaglaryny, başlangyç HPV synaglaryny ýa-da barlag üçin kotestleri teklip edýär42.Ervatgynyň sitologiýasy invaziv bolup, diňe CIN2 + ýagdaýlarynyň 63,5% -ini anyklap bilýär37.

PCDHGB7, tersine, papiroslary we waginal sekresiýalary ulanmak bilen has gowy ýerine ýetirdi we ultra başlangyç döwürde HSIL-i LSIL-den netijeli tapawutlandyryp biler.Diňe PCDHGB7 duýgurlygy 100.0% we ýatgynyň düwnük keseliniň 88,7% (4B surat), HSIL + nusgalary üçin 82.1% duýgurlyk we 88,7% aýratynlyk bar.PCDHGB7, şeýle hem ýygnamak has aňsat bolan ýatgynyň düwnük keseliniň waginal sekresiýa nusgalarynda 90,9% duýgurlygy we 90,4% aýratynlygy bar.Riskokary töwekgelçilikli (sag) HPV synagy ýa-da Thinprep sitologiýa synagy (TCT) bilen birleşdirilende, PCDHGB7 duýgurlygy 95,7% we aýratynlygy 96,2% ýokarlanýar, hrHPV synagyndan (20.3%), TCT (51.2%) ep-esli ýokarydyr. ) we ýatgynyň düwnük keseli üçin birleşdirilen (57,8% )30.PCDHGB7, TCOM maglumatlar bazasyndan 17 görnüşli rak keselinde gipermetilleşdirilendigi hem görkezildi, bu UCOM maşgalasynda laýykdygyny görkezýär30.

4-nji surat UCOM-lar uly göwrümli kliniki gözleglerde dört görnüşli rak keselinde tassyklandy.A. HIST1H4F, UCOM, öýken rak keselini ýüze çykarmakda 508 nusga.B. PCDHGB7, UCOM, ýatgynyň düwnük keselini 844 nusgada ýüze çykarmak.C. PCDHGB7, UCOM, 577 endometrial Pap we Tao çotga nusgalarynyň endometrial rak keselini anyklamakda öndürijiligi.D. 177 nusganyň uroteli düwnük keselini anyklamakda UCOM, SIOM6-nyň öndürijiligi.

EC

EC, dünýäde iň köp ýaýran aýal köpeliş ulgamlarynyň biridir, her ýylda 4,2 million täze kesel we düwnük keseli bilen baglanyşykly ölümleriň 1% -i bar.Her ýyl üstünlikli diagnoz goýlanda, EC bejerip bilýär we 5-nji ýyl ýaşamak derejesi 95-nji basgançakda 95% bolýar.Anatgynyň adaty bolmadyk gan akmagy ýaly simptomatiki näsaglar wagtal-wagtal kliniki baha berýärler we invaziv we agyryly biopsiýa amallaryndan geçýärler, netijede EC43-iň diňe 5% –10% ösmegine garamazdan.Transwaginal ultra ses, umumy kesgitleme usuly hökmünde, ýaramaz endometrial üýtgeşmelerden we ýokary ýalan-polo positiveitel derejeden tapawutlandyryp bilmeýändigi sebäpli gaty ygtybarly däl44.

Giňden ýaýran EC biomarker we PCDHGB7 serumu CA-125 bilen parallel deňeşdirme geçirildi.Serum CA-125 duýgurlygy 24,8% boldy, bu bolsa CA-125-iň 92,3% 31 aýratynlygyna garamazdan ECB üçin ýeterlik däl bellikdigini görkezýär.Pap çotgasynyň nusgalaryny ulanyp PCDHGB7 kesgitlemesi, 80,65% duýgurlygy we ECatall tapgyrlary üçin 82,81% aýratynlyk berdi, Tao çotgasynyň duýgurlygy 61,29%, aýratynlygy 95.31% 31 boldy.Me-qPCR esasly PCDHGB7 anyklaýyş modeli, Pap we Tao çotgalarynyň nusgalaryny ulanyp, 98,61% duýgurlygy, aýratynlygy 60.5% we umumy takyklygy 85.5% berdi (4C surat) 31.

Urotel keseli

Süýdük, böwrek çanaklygy we peşew çykaryjy düwnüklerden ybarat uroteli düwnük keseli, 2020-nji ýylda dünýäde iň ýygy duş gelýän ýedinji bolup, täze keselleriň 5,2% -ine we ölümiň 3,9% -ine sebäp boldy1.Uroteli düwnük keseli, bularyň 50% -den gowragy öt haltasydyr, 2022-nji ýylda ABŞ-da iň ýygy duş gelýän dördünji bolup, täze ýüze çykarylan ýagdaýlaryň 11,6% -ini emele getirýär3.Süýt mäziniň düwnük keseliniň takmynan 75% -i mukoza ýa-da submukoza45 bilen çäklendirilen myşsa däl invaziv öt haltasy hökmünde klassifikasiýa edilýär45.Sistoskopiýa biopsiýasy, situ gibridizasiýa (Balyk) we sitologiýa synaglarynda floresan arkaly amala aşyrylýan urotel düwnük keselini anyklamak üçin altyn standartdyr.Balyk we sitologiýa anyklaýyş işleriniň pesligine eýe bolup, sistoskopiýa çylşyrymly bolup, mikroleziýalary ýitirmek, lezýonlary ýalňyş düşündirmek we düwnük keseliniň ýaýramagyna ýa-da gaýtadan döremegine sebäp bolup biler.Öň tassyklanan UCOM, PCDHGB7, uroteli düwnük keselinde gipermetilleşdirilendigi we 0.86 egriniň aşagyndaky meýdany bolup, anyklaýyş ukybynyň bardygyny görkezýär30.Has köp UCOM-lary barlamak we has köp nusga görnüşlerini has gowy ýerleşdirmek üçin, UCOM romany bolan SIX6 gözden geçirildi we Me-qPCR platformasyndaky peşew nusgalaryny ulanyp, uroteli düwnük keselini ir ýüze çykarmakda ajaýyp anyklaýyş mümkinçiligini görkezdi.Siýdik nusgalaryny ulanmak bilen SIX6 ýüze çykarylyşy, bäsdeşlik duýgurlygyny 86,7% we 90,8% aýratynlygyny görkezdi (4D-nji surat), çozup bolmaýan we almak aňsat 32.Metastaz gözegçiliginde we bejerginiň netijeliligini bahalandyrmakda SIX6-nyň potensialy häzirki wagtda derňeýär.

Geljek we kynçylyklar

UCOM-laryň köp sanly rak keseliniň anyklaýyş potensialynda güýçli öndürijiligi bar, ýöne edilmeli işler kän.UCOM-laryň sanawyny giňeldýäris we rak keseliniň köp görnüşlerinde, şol sanda adatça ýüze çykarmak kyn bolan UCOM-lary işjeň tassyklaýarys.TCGA maglumat bazalaryndan barlanyş netijeleri, UCOM-laryň has köp rak kesellerinde we has köp ýagdaýlarda ulanylmagyny tassyklady.Deslapky derňewde, UCOM-laryň holangiokarsinomlar we aşgazan asty mäziniň adenokarsinomlary üçin ygtybarly anyklaýyş potensialynyň bardygy görkezildi, häzirki barlag usullary bilen her ýyl anyklamak mümkin däl diýen ýaly32,47.UCOM-lar bilen seýrek duş gelýän rak keselini ýüze çykarmak ukyby, gowulaşan suwuk biopsiýa platformasy tarapyndan aýlanylýan çiş DNK (ctDNA) bilen ulanylyp bilner48.Plazma DNK esasly pan-rak keselini anyklaýyş paneli bilen baglanyşykly geçirilen barlag 57,9% 49 duýgurlyk berdi.Specificokary aýratynlyga garamazdan, umumy öndürijilik gowulaşmak üçin henizem ýeriň bardygyny görkezýär.

UCOM-laryň özboluşly aýratynlyklary, bejerginiň netijeliligini bahalandyrmakda we gaýtalanma gözegçiliginde UCOM potensialynyň derňelmegini goldady.Gaty çişlerdäki jogaplara baha beriş kriteriýalaryna (RECIST) görä, lukmançylyk şekillendirişi gaýtalanma gözegçiligi we bejerginiň netijeliligini bahalandyrmak üçin maslahat berilýän usuldyr, baha bellikleri üçin diňe çiş bellikleri ulanylýar50.Aslynda, şekillendiriş çemeleşmeleri ýygylyga we wagtyna uly täsir edýär we şonuň üçin hassalary has ýokary töwekgelçilige we çykdajylara sezewar edýär 51,52.Düw keseliniň metastazynyň öňüni alyjy bolup hyzmat etmek üçin SIX6 tassyklandy32.Suwuk biopsiýa esasly ctDNA gözegçiligi, radiologiki tapylmazdan birnäçe aý öň galyndy keseline hakyky wagt gözegçiligini amala aşyrmaga mümkinçilik berýär, iň oňat gijikdirýär we gaýtadan döremek bilen baglanyşykly rak keseliniň öňüni alýar53.Deslapky netijeler, UCOM-laryň operasiýa we bejergiden soň derrew hakyky wagtda düwnük gipermetilasiýasynyň derejesini görkezýändigini görkezýär32.UCOM-lar tarapyndan görkezilen ýokary duýgurlyk we köp sanly çozuşsyz görnüşlerde ulanylmagy UCOM-lara hassanyň ýokary berjaý edilmegini saklamak bilen, takyk gaýtalanýan biomarker bolup hyzmat etmäge mümkinçilik berýär.

Şol bir wagtyň özünde, köpçülige synaga girmek goşmaça tagallalary talap edýän başga bir möhüm mesele.UCOM-ny anyklamak hyzmatdaşlygy has köp hassalara peýdaly bolmak umydy bilen has köp hassahanada kabul edilendigine garamazdan, Hytaýyň oba ýerlerinde proýektleri anyklamak we barlaglar işjeň geçirildi.UCOM-lar, esasanam ösmedik ýerler üçin mümkin bolan barlag guraly hökmünde saýlanmak üçin gowulaşmagy talap edýär.

UCOM amaly programmasy ir ýüze çykarylanda geljegi uly bolsa-da, UCOM hakda köp näbellilik bar.Işjeň gözleg bilen, UCOM-laryň düwnük keselinde näme üçin hemme ýerde barlygy barada goşmaça gözlegler kepillendirilýär.UCOM-laryň düýbüni tutýan epigenetiki kadalaşdyryş mehanizmleri, rak keseliniň bejergisi üçin täze ugry esaslandyryp biljek goşmaça derňewlere mynasypdyr.Çişiň birmeňzeşligi we birmeňzeşligi arasyndaky özara baglanyşyga gaýdyp gelsek, UCOM-laryň belli bir rak keseli görnüşleri bilen berk baglanyşykly rak keseliniň biomarkerleriniň köpüsinden kadadan çykma bolup biljekdigi bilen gyzyklanýarys.Öýjük şahsyýetini ýitirmek we gaýtadan dikeltmek prosesinde UCOM bilen kesgitlenen DNK metilizasiýa aberasiýalarynyň tumorigenezde, çişiň ösüşinde we metastazynda roly kesgitlenmedi we düýpli gözden geçirilmegini talap edýär.Anotherene bir esasy gyzyklanma, rak keseliniň yzlaryny takyk kesgitlemek we çiş dokumasynyň gelip çykyşyny ters görnüşde kesgitlemek umydy bilen UCOM-laryň birmeňzeş häsiýetini dokumalara mahsus markerler bilen birleşdirmegiň çäginde.UCOM-lar rak keseliniň öňüni almak, rak keselini ýüze çykarmak we rak keselini goramak we ýok etmek üçin iň oňat gural bolup biler.

Goldaw beriň

Bu iş Hytaýyň Milli esasy gözleg we gözleg maksatnamasy (Grant No. 2022BEG01003), Hytaýyň Milli Tebigat Ylmy Gaznasy (Grant belgisi 32270645 we 32000505), Heilongjiang welaýat saglyk komissiýasynyň granty (Grant No. 2020-111) tarapyndan goldanyldy. we Heze Ylym we Tehnologiýa Institutyndan Grant (Grant No. 2021KJPT07).

Gyzyklanma beýannamasynyň gapma-garşylygy

Wei Li, Şanhaý Epiprobe Biotehnologiýa Co., Ltd. Wenqiang Yuu Epiprobyň Ylmy Geňeşinde hyzmat edýär.W. Yuu we Epiprobe bu iş bilen baglanyşykly garaşylýan patentleri tassykladylar.Beýleki awtorlaryň hemmesi bäsdeşlik gyzyklanmalaryny yglan etmeýärler.

Awtor goşantlary

Taslamany kabul etdi we taslady: Çengçen Çian we Wenqiang Yu.

Kagyz ýazdy: Çengçen Çian.

Suratlar ýasady: Çengçen Çian.

Golýazmany gözden geçirdi we redaktirledi: Sýaolong Zou, Wei Li, ininşan Li we Wenqiang Yu.

Salgylar

1. Sung H, Ferlaý J, Siegel RL, LaversanneM, Soerjomataram I, Jemal A we ş.m.Global düwnük statistikasy 2020: GLOBOCAN-yň çaklamalary

185 ýurtda 36 rak keseli üçin dünýäde kesel we ölüm.CA rak keseli J klinikasy.2021;71: 209-49.

2. Sia C, Dong X, Li H, Cao M, Gün D, He S we ş.m.Hytaýda we ABŞ-da rak keseliniň statistikasy, 2022: profiller, ugurlar we kesgitleýjiler.Çin MedJ (Iňlis).2022;135: 584-90.

3. Siegel RL, Miller KD, WagleNS, JemalA.Rak statistikasy, 2023. CA Rak J klinikasy.2023;73: 17-48.

4. Krosbi D, BhatiaS, Brindle KM, Coussens LM, Dive C, Emberton M we ş.m.Rak keselini ir ýüze çykarmak.Ylym.2022;375: eaay9040.

5. Ladabaum U, Dominitz JA, KahiC, Schoen RE.Strategiýalary

kolorektal rak barlagy.Gastroenterologiýa.2020;158: 418-32.

6. Tanoue LT, Tanner NT, Gould MK, Silwestri GA.Öýken rakyny barlamak.Am J Respir Crit Care Med.2015;191: 19-33.

7. Bouvard V, WentzensenN, Makie A, Berkhof J, BrothertonJ, Giorgi-Rossi P we ş.m.Icalatgynyň düwnük barlagyna IARC perspektiwasy.N EnglJ Med.2021;385: 1908-18.

8. Xue P, Ng MTA, QiaoY.LMIC-lerde ýatgynyň düwnük keselini barlamak üçin kolposkopiýanyň kynçylyklary we emeli intellekt arkaly çözgütler.BMC Med.2020;18: 169.

9. Jonson P, Zhou Q, Dao DY, Lo YMD.Gepatosellüler karsinomany anyklamakda we dolandyrmakda biomarkerleri aýlamak.Nat Rev Gastroenterol Gepatol.2022;19: 670-81.

10. Van PoppelH, Albreht T, Basu P, HogenhoutR, CollenS, Roobol M. Serum PSA esasly Europeewropada we bütin dünýäde prostata mäziniň ir ýüze çykarylmagy: geçmiş, häzirki we geljek.Nat Rev Urol.2022;19:

562-72.

11. HolyoakeA, O'Sullivan P, Pollock R, Best T, Watanabe J, KajitaY,

we ş.m.Süýt mäziniň geçiş öýjük karsinomyny ýüze çykarmak we toparlaşdyrmak üçin köpsanly RNK peşew synagyny ösdürmek.Kliniki rak.2008;14: 742-9.

12. Feinberg AP, Wogelşteýn B. Gipometilasiýa käbir adam düwnükleriniň genlerini adaty kärdeşlerinden tapawutlandyrýar.Tebigat.1983;301: 89-92.

13. Ng JM, Yuu J. Kolorektal düwnük keselinde potensial biomarker hökmünde çişiň basyjy genleriniň gipermetilizasiýasy.IntJ Mol Sci.2015;16: 2472-96.

14. Esteller M. Rak epigenomikasy: DNK metilomlary we giston üýtgetmek kartalary.Nat Rev Genet.2007;8: 286-98.

15. Nishiyama A, Nakanishi M. Düwnük keseliniň DNK metilizasiýa landşaftynda gezmek.Tendensiýa Genet.2021;37: 1012-27.

16. Sie W, Schultz MD, ListerR, Hou Z, Rajagopal N, Reý P we ş.m.Adamyň düwünçejik öýjükleriniň köp basgançakly tapawudynyň epigenomiki derňewi.Öýjük.2013;153: 1134-48.

17. Li Y, Zheng H, Wang Q, Zhou C, WeiL, Liu X we ş.m.Genom boýunça geçirilen derňewler Polikombyň DNK metilizasiýa jülgeleriniň gipometilizasiýasyny öňe sürmekdäki roluny açýar.Genom Biol.2018;19: 18.

18. Koç A, JoostenSC, Feng Z, de Ruijter TC, DrahtMX, MelotteV,

we ş.m.Düwnük keselinde DNK metilizasiýasynyň derňewi: ýerleşýän ýeri gaýtadan gözden geçirildi.Nat Rev Klin Onkol.2018;15: 459-66.

19. KleinEA, Riçards D, Kon A, TummalaM, Lapham R, Cosgrove D we ş.m.Garaşsyz tassyklama toplumyny ulanyp, metilizasiýa esasly köp rak keselini ir ýüze çykarmak synagynyň kliniki tassyklamasy.Ann Onkol.2021;32: 1167-77.

20. Hanahan D, Weinberg RA.Düwnük keseliniň alamatlary.Öýjük.2000;100: 57-70.

21. Hanahan D. Rak keseliniň alamatlary: täze ölçegler.Rak Diskow.2022;12: 31-46.

22. Şwarszberg L, Kim ES, Liu D, Şrag D. Takyk onkologiýa: kim, nädip, näme, haçan we haçan ýok?Am Soc Clin Oncol Educ Book.2017: 160-9.

23. Liu H, Meng X, Wang J. Hakyky mukdar metilizasiýasy

ýatgynyň düwnük barlagynda PAX1 genini tapmak.IntJ ginekol keseli.2020;30: 1488-92.

24. Imperiale TF, RansohoffDF, Itzkowitz SH, Lewin TR, Lavin P, Lidgard GP we ş.m.Kolorektal-rak keselini barlamak üçin köp ugurly DNK barlagy.N EnglJ Med.2014;370: 1287-97.

25. Li J, Li Y, Li W, Luo H, Si Y, Dong S we ş.m.Gollanma ýerleşişi

yzygiderlilik, öýjük şahsyýetini we çiş-immun gözegçilik ulgamlaryny üýtgedýän abraýly DNK metilizasiýa nagyşlaryny kesgitleýär.Genom

Res.2019;29: 270-80.

26. Gao Q, LinYP, Li BS, Wang GQ, Dong LQ, Şen BY we ş.m.Öýjüksiz DNK metilizasiýa yzygiderliligini (THUNDER) aýlap, köp rak keselini anyklamak: ösüş we garaşsyz barlag barlaglary.Ann Onkol.2023;34: 486-95.

27. Dong S, Li W, Wang L, Hu J, Aýdym Y, Ç Zhangan B we ş.m.Giston bilen baglanyşykly genler öýken rakynda gipermetilleşdirilýär we gipermetilleşdirilýär

HIST1H4F asa pan-rak biomarkerine hyzmat edip biler.Rak Res.2019;79: 6101-12.

28. HeijnsdijkEA, Wever EM, AuvinenA, Hugosson J, Ciatto S, Nelen V we ş.m.Prostata mahsus antigen barlagynyň hil-durmuş täsiri.N EnglJ Med.2012;367: 595-605.

29. LuzakA, Schnell-Inderst P, Bühn S, Mayer-Zitarosa A, Siebert U. Öz-özüňe töleýän saglyk hyzmaty hökmünde hödürlenýän rak keselini barlaýan biomarker synaglarynyň kliniki netijeliligi: yzygiderli syn.Eur J jemgyýetçilik saglygy.2016;26: 498-505.

30. Dong S, Lu Q, Şu P, Çen L, Duan X, Mao Z we ş.m.

Gipermetilleşdirilen PCDHGB7 diňe ähliumumy rak keseliniň belgisi hökmünde we ýatgynyň irki barlagynda ulanylmagy.Kliniki terjime Med.2021;11: e457.

31. uanuan J, Mao Z, Lu Q, Şu P, Wang C, Şu X we ş.m.Gipermetilleşdirilen PCDHGB7, endometrial çotga nusgalarynda we ýatgynyň galyndylarynda endometrial rak keselini ir ýüze çykarmak üçin biomarker hökmünde.Öň Mol Biosci.2022;8: 774215.

32. Dong S, Zang Z, Xu P, Zheng W, Zhang B, Fu F we ş.m.Birek-birege

Öňünden gelýän basgançak we metastazyň ýüze çykmagy üçin gipermetilasiýa bilen SIX6-da aýratyn epigenetiki üýtgeşme.Signal geçiriş nyşany term.2022;7: 208.

33. Huang L, Guo Z, Wang F, Fu L. KRAS mutasiýa: düwnük keselinden başlap, düwnük keseline çenli.Signal geçiriş nyşany term.2021;6: 386.

34. Belinskiý SA, Nikula KJ, PalmisanoWA, MichelsR, SaccomannoG, GabrielsonE we ş.m.P16 (INK4a) -nyň ygtybarly metilizasiýasy öýken rak keselinde ýüze çykýar we irki diagnoz üçin potensial biomarkerdir.Pros Natl Acad Sci U SA.1998;95: 11891-6.

35. Robertson KD.DNK metilizasiýasy we adam keseli.Nat Rev Genet.2005;6: 597-610.

36. WentzensenN, Walker JL, Gold MA, Smith KM, ZunaRE,

Mathews C we ş.m.Köp biopsiýa we kolposkopiýada ýatgynyň düwnük keseliniň prekursorlaryny ýüze çykarmak.J Klin Onkol.2015;33: 83-9.

37. De Strooper LM, Meijer CJ, Berkhof J, Hesselink AT, Snijders

PJ, Steenbergen RD we ş.m.FAM19A4-iň metilizasiýa derňewi

ýatgynyň galyndylaryndaky gen, ýatgynyň tapylmagynda ýokary netijelidir

karsinomlar we ösen CIN2 / 3 lezýonlary.Düwnük keseli Res (Fila).2014;7: 1251-7.

38. Taý AA, Süleýman BJ, Sequist LV, Gainor JF, Heist RS.Öýken ragy.Lancet.2021;398: 535-54.

39. Grunnet M, Sorensen JB.Karsinoembrion antigen (CEA) öýken rakynda çiş belgisi hökmünde.Öýken ragy.2012;76: 138-43.

40. Wood DE, KazerooniEA, Baum SL, EapenGA, EttingerDS, Hou L we ş.m.Öýken rak keselini barlamak, 3.2018 wersiýasy, Onkologiýada NCCN kliniki tejribe görkezmeleri.J Natl Compr Canc Netw.2018;16: 412-41.

41. Amerikan rak keseli jemgyýeti.Rak faktlary we sanlar.Atlanta, GA, ABŞ: Amerikan düwnük jemgyýeti;2023 [2023-nji ýylyň 1-nji marty täzelendi;2023-nji ýylyň 22-nji awgustynda getirildi].

42. FonthamETH, Wolf AMD, Church TR, EtzioniR, Güller CR,

Herzig A we ş.m.Ortaça töwekgelçilikli adamlar üçin ýatgynyň düwnük barlagy: Amerikan düwnük jemgyýetinden 2020-nji ýyldaky görkezme täzelenmesi.CA rak keseli J klinikasy.2020;70: 321-46.

43. Klark MA, Long BJ, Del Mar MorilloA, Arbyn M, Bakkum-Gamez JN, Wentzensen N. Aýallarda postmenopozdan soňky gan akma bilen endometrial rak keseliniň birleşmesi: yzygiderli syn we meta-analiz.JAMA Intern Med.2018;178: 1210-22.

44. Jeýkob I, Jentri-MaharajA, Burnell M, MançandaR, Singh N,

Sharma A we ş.m.Transwaginal ultrases barlagynyň duýgurlygy

Aýbaşydan soňky aýallarda endometrial rak üçin: UKCTOCS kohortynyň içindäki hadysalara gözegçilik.Lancet Onkol.2011;12: 38-48.

45. BabjukM, Burger M, CompératEM, Gontero P, MostafidAH,

PalouJ we ş.m.Musclewropa Urologiýa Assosiasiýasy, myşsa-invaziv däl öt halta keseli (TaT1 we Situadaky karsinoma) -

2019 täzelenmesi.Urol Urol.2019;76: 639-57.

46. ​​Aragon-Çing JB.Uroteliň ýokarky ýollaryny we öt haltasynyň karsinomlaryny anyklamakda, biologiýada we bejermekde kynçylyklar we üstünlikler.Urol Onkol.2017;35: 462-4.

47. Rizvi S, HanSA, Hallemeier CL, Kelli RK, Gores GJ.

Holangiokarsinoma - ösýän düşünjeler we bejeriş strategiýalary.Nat Rev Klin Onkol.2018;15: 95-111.

48. Ye Q, Ling S, Zheng S, Xu X. Bagyr öýjüklerinde suwuk biopsiýa

karsinoma: aýlanýan çiş öýjükleri we aýlanýan çiş DNK.Mol düwnük.2019;18: 114.

49. Yang Y, oa Y, Şu Y, Li L, Gong ,, Zhangang K we ş.m.Pan-rak

10,000-den gowrak hytaý hassasynda aýlanyşýan çiş DNK-ny anyklamak.Nat Commun.2021;12: 11.

50. Eisenhauer EA, Therasse P, BogaertsJ, Schwartz LH, Sargent D, Ford R we ş.m.Gaty çişlerde jogap bermegiň täze ölçegleri: täzeden seredilen RECIST görkezmesi (1.1 wersiýa).Eur J rak.2009;45: 228-47.

51. LitièreS, Collette S, de Vries EG, Seýmur L, BogaertsJ.RECIST - geljegi gurmak üçin geçmişden öwrenmek.Nat Rev Klin Onkol.

2017;14: 187-92.

52. Seýmur L, BogaertsJ, Perrone A, FordR, Şwars LH, Mandrekar S we ş.m.iRECIST: synaglarda ulanmak üçin jogap ölçegleri üçin görkezmeler

immunoterapewtikany barlamak.Lancet Onkol.2017;18: e143-52.

53. PantelK, Alix-Panabières C. Suwuk biopsiýa we minimal galyndy keseli - bejerginiň soňky gazananlary we netijeleri.Nat Rev Klin Onkol.2019;16: 409-24.

Bu makalany mysal getiriň: Qian C, Zou X, Li W, Li Y, Yu W. Rak keseline garşy gözegçilik posty: ähliumumy rak keseliniň bellikleri.Rak Biol Med.2023;20: 806-815.

doi: 10.20892 / j.issn.2095-3941.2023.0313